Μπλε καβούρι (Callinectes sapidus), ένας νόστιμος εισβολέας

Το είδος προέρχεται από τις ακτές του δυτικού Ατλαντικού και όπως εικάζεται εμφανίστηκε στη Μεσόγειο, στα μέσα του 20^ου αιώνα με τη βοήθεια πλοίων που διασχίζουν τον ωκεανό. Πρόκειται για δεινό κολυμβητή που μετακινείται εύκολα σε μεγάλες θαλάσσιες αποστάσεις και εξαπλώνεται.

Το μπλε καβούρι διαχειμάζει μέσα στη λάσπη κατά προτίμηση στη θάλασσα και το θηλυκό γονιμοποιεί μια φορά στη διάρκεια του βιολογικού του κύκλου. Γεννά περίπου 2.000.000 αυγά τα οποία εκκολάπτονται για 15 ημέρες. Τα αρσενικά εμφανίζονται σε λιμνοθάλασσες ενώ τα θηλυκά στη θάλασσα. Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι τα θηλυκά μετακινούνται σε περιοχές με χαμηλή αλατότητα για να ζευγαρώσουν και σε περιοχές με μεγαλύτερη αλατότητα για την ωοαπόθεση.

Το καλοκαίρι εμφανίζεται και αλιεύεται σε μεγάλες ποσότητες ενώ τον χειμώνα φαίνεται να μεταναστεύει σε μεγαλύτερα βάθη και αυτή η συμπεριφορά ερμηνεύει και την σημαντική ελάττωση του πληθυσμού του, αυτή την περίοδο.

Πρόκειται για ένα είδος το οποίο πολλαπλασιάζεται στα νερά του Β Αιγαίου και η παρουσία του έχει δημιουργήσει ανησυχία στους ειδικούς, καθώς είναι ένας κυρίαρχος θηρευτής που ασκεί ισχυρή πίεση σε πληθυσμούς οστράκων αλλά και ψαριών, ενώ καταναλώνει και νεκρούς οργανισμούς, φυτοπλαγκτόν και ζωοπλαγκτόν. Στην περιφέρεια Ιώνιων Νήσων ειδικοί επιστήμονες αναφέρουν ότι η παρουσία αυτού του ξενιστή σε προστατευόμενες περιοχές Natura 2000, με ιδιαίτερη περιβαλλοντική σημασία, την χειμερινή περίοδο που οι περιοχές αυτές φιλοξενούν μεγάλους αριθμούς μεταναστευτικών πουλιών (τσικνιάδες, φοινικόπτερα, κύκνους, καλαμοκανάδες, πάπιες κ.α.) μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα αφού η τροφή των ειδών της πτηνοπανίδας είναι σχεδόν ίδια με εκείνη του μπλε καβουριού.

Παρόλα αυτά το κρέας του μπλε καβουριού στο εξωτερικό θεωρείται γκουρμέ. Έχει ήπια γλυκιά γεύση και είναι μεγάλης θρεπτικής αξίας. Είναι τροφή πλούσια σε πρωτεΐνες και αμινοξέα, χωρίς καθόλου υδατάνθρακες, με χαμηλή συγκέντρωση σε υδράργυρο – ένα από τα μεγάλα προβλήματα που αφορούν στην κατανάλωση των θαλασσινών. Είναι επίσης πλούσιο σε ω-3 λιπαρά οξέα, που βοηθούν στην καλή λειτουργία της καρδιάς, σε νιασίνη, φολικό οξύ, βιταμίνη Β-12) και βιταμίνη Α και C, ενώ αποτελεί μια καλή πηγή σε ψευδάργυρο, σίδηρο, σελήνιο (ισχυρό αντιοξειδωτικό), νάτριο, κάλιο, φώσφορο και ασβέστιο.

Το μπλε καβούρι στην Αϊβαδόλη

Η περιοχή βρίσκεται βορειοανατολικά του νησιού στο κοινοτικό διαμέρισμα Κοντοπουλίου στην περιοχή της αρχαίας Ηφαιστίας. Δημιουργείται ένας αβαθής κολπίσκος με μικρό άνοιγμα. Τα νερά στο σημείο είναι χαμηλής αλατότητας, ο βυθός λασπώδης και με πλούσια χλωρίδα. Θα μπορούσε να είναι ιδανικός βιότοπος για το μπλέ καβούρι, αφού τα βρόχινα νερά και τα φερτά υλικά από τις γειτνιασμένες καλλιεργούμενες εκτάσεις εισχωρούν στον κόλπο. Στην περιοχή υπήρχε άλλο είδος κόκκινου καβουριού (μικρότερο σε μέγεθος), το οποίο αλιευόταν από παλιά με τα χέρια, αλλά τα τελευταία χρόνια εξαφανίστηκε, (πιθανών από τα χημικά των γύρω χωραφιών ή και να εκτοπίστηκε σταδιακά από το  νέο και πιο επιθετικό είδος). Ο πληθυσμός του κυρίαρχου όστρακου, οι αχιβάδες, οι οποίες έδωσαν και το όνομα στην περιοχή Αϊβαδόλη (Αχιβαδόλη) μειώνεται συνεχώς τα τελευταία 20 χρόνια. Για τις αλλαγές στα υπόλοιπα φυτικά ή ζωικά είδη του βιότοπου δεν έχουμε στοιχεία.

Το μπλε καβούρι έχει εξαπλωθεί επίσης στα βόρεια αβαθή του κόλπου του Μούδρου, περιβάλλον σχεδόν όμοιο με της Αϊβαδόλης.

Τέλος δεν ξέρουμε πως βρέθηκε το μπλε καβούρι στην Λήμνο: αν οφείλεται σε ανθρώπινη επέμβαση ή μετανάστευσε από μόνο του. Οι ντόπιοι συνεχίζουν την αλίευση του μπλε -αυτή τη φορά- καβουριού κυρίως για ατομική κατανάλωση, δε λείπουν κι αυτοί όμως που με την χρήση διχτυών μαζεύουν μεγάλες ποσότητες για πώληση.

Πηγές:

http://www.ethnos.gr/koinonia/arthro/plimmyrise_mple_kabouria_to_b_aigaio-64230772/

http://www.protothema.gr/environment/article/623078/to-ble-kavouri-apeilei-tin-kerkura/

https://en.wikipedia.org/wiki/Callinectes_sapidus

Επιμέλεια -Κείμενο: MSc. Φώτω Κόνσολα

Φωτογραφία: Ιωάννης Γκαλιούρης: