Κατσουλιέρης (Galerida cristata)

Ο Κατσουλιέρης είναι στρουθιόμορφο πτηνό της οικογένειας των Κορυδαλιδών, ένας από τους κορυδαλούς που απαντούν και στον ελλαδικό χώρο.

Ο κατσουλιέρης είναι από τα πλέον διαδεδομένα χερσόβια στρουθιόμορφα, με ευρύ φάσμα κατανομής στον Παλαιό Κόσμο, αποκλειστικά ως καθιστικό πτηνό. Χαρακτηρίζεται από τα «γήινα» χρώματα στο πτέρωμά του, κάτι που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την -μακροσκοπική- διάκριση υποειδών, το χαρακτηριστικό ανορθωμένο λοφίο και, τέλος, το μελωδικό τραγούδι του.

Ονοματολογία

Η λατινική επιστημονική ονομασία του γένους, Galerida, προέρχεται από τα galleritus-a-um < galerus < galea-ae «κόρυς , κράνος», με σαφή αναφορά στο χαρακτηριστικό λοφίο του πτηνού.

Ο λατινικός όρος cristatus στην επιστημονική ονομασία του είδους προέρχεται από το crista «κορυστή, τούφα, λοφίο». Με σαφή αναφορά στο λοφίο του πτηνού –που επιτείνει την ονομασία του γένους. Παρομοίως, η αγγλική λαϊκή ονομασία του πτηνού,crested lark «λοφιοφόρος κορυδαλός», παραπέμπει στο συγκεκριμένο μορφολογικό στοιχείο του πτηνού.

H ελληνική λαϊκή ονομασία προέρχεται από την λέξη κατσούλα «κάλυμμα (κωνικό) του κεφαλιού που αποτελεί μέρος πανωφοριού, κουκούλα», με σαφή αναφορά στο λοφίο του πτηνού που, μεταγενέστερα, έδωσε στον όρο αυτόνομη σημασία.

Βιότοπος

Ο κατσουλιέρης διαβιοί σε ποικιλία οικοτόπων, ωστόσο το κύριο στοιχείο των ενδιαιτημάτων του είναι οι ανοικτές, χέρσες, συνήθως επίπεδες εκτάσεις με αραιή βλάστηση. Επίσης, οι καλλιέργειες και άλλες τεχνητές ξηρές ή/και ημι-ερημικές επιφάνειες όπως κατά μήκος σιδηροδρομικών γραμμών, αεροδρόμια, ναυπηγεία, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, πλαϊνά δρόμων και εγκαταλελειμμένες τοποθεσίες.

Στην Ελλάδα, ο κατσουλιέρης απαντά σε χέρσα εδάφη, πετρώδεις και αμμώδεις θέσεις, αμμοθίνες, ημιέρημες περιοχές αλλά και σε πεδινές ή θαμνώδεις τοποθεσίες, άλση, χωριά και πόλεις. Επίσης, σε αμπελώνες, αλατούχα έλη και λασπώδεις θέσεις σε υγροτόπους, ακόμη και σε παραλίες. Απαντά από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 1200 μ. ή και ψηλότερα.

Τροφή

Ο κατσουλιέρης θεωρείται παμφάγο πτηνό, αν και το διαιτολόγιο περιλαμβάνει κυρίως φυτική ύλη (φθινόπωρο και χειμώνα), όπως σπέρματα διαφόρων φυτών, ιδιαίτερα κόκκους δημητριακών (σιτάρι, κριθάρι, βρώμη). Ωστόσο, καταναλώνει και έντομα (άνοιξη και καλοκαίρι), κυρίως σκαθάρια, που συλλαμβάνει είτε από την επιφάνεια του εδάφους, είτε με σκάψιμο.

Κατάσταση πληθυσμού

Το είδος, λόγω του ευρέος φάσματος κατανομής του και των λίγων κινδύνων που αντιμετωπίζει. δεν κινδυνεύει σε παγκόσμιο επίπεδο, ως εκ τούτου, χαρακτηρίζεται ως Ελαχίστης Ανησυχίας (LC) από την IUCN. Ωστόσο, παρά το ευρύ φάσμα κατανομής του, η τάση των πληθυσμών του είναι καθοδική, πιθανόν λόγω αλλαγής χρήσης των ενδιαιτημάτων του.

Πληροφορίες: wikipedia/Κατσουλιέρης, φωτογραφία: Χάρης Τρουβάς