H όραση των πτηνών
Βλέπουν τα πτηνά όπως εμείς; Τι χρώμα πρέπει να έχουν τα ρούχα μας για να είμαστε λιγότερο αντιληπτοί σε αυτά; Πως αντιδρούν τα πτηνά όταν φοράμε ρούχα με έντονα χρώματα; Τα ερωτήματα αυτά έχουν απασχολήσει παρατηρητές πτηνών, ερευνητές, και κυνηγούς.
Η κυριότερη αίσθηση των πτηνών είναι η όραση. Ο οφθαλμός των πτηνών είναι ο τελειότερος μεταξύ όλων των ζώων και μπορούν να αντιληφθούν περισσότερα χρώματα από τους ανθρώπους. Η οξύτητα της όρασης τους είναι επίσης υψηλότερη και οφείλεται στον μεγάλο αριθμό αισθητήριων υποδοχέων –κωνίων (για οπτική οξύτητα και αντίληψη των χρωμάτων) και ραβδίων (για όραση σε αμυδρό φως). Στα ημερόβια πτηνά τα κωνία είναι περισσότερα από τα ραβδία, ενώ το αντίστροφο συμβαίνει στα νυκτόβια.
Η θέση των οφθαλμών των πτηνών στο κεφάλι τους έχει σχέση με τον τρόπο ζωής τους. Τα πτηνά τα οποία αποτελούν λεία και πρέπει να αποφεύγουν τους θηρευτές τους, έχουν μάτια τοποθετημένα στα πλάγια της κεφαλής και έτσι βλέπουν σε μεγαλύτερο εύρος. Οι μπεκάτσες μπορούν να βλέπουν στερεοσκοπικά τόσο προς τα εμπρός όσο και προς τα πίσω. Στα αρπακτικά, όπως τα γεράκια και τις κουκουβάγιες, οι οφθαλμοί είναι τοποθετημένοι περισσότερο μπροστά, και έχουν κατάλληλο μηχανισμό για να εστιάζουν κατά την αναζήτηση της λείας τους σε μακρινές αποστάσεις, όπως τα κιάλια.
Η οπτική οξύτητα ενός γερακιού είναι οκτώ φορές ανώτερη από του ανθρώπου, επιτρέποντας του να διακρίνει έναν λαγό σε απόσταση ενάμιση χιλιομέτρου, ενώ η ικανότητα μιας κουκουβάγιας να βλέπει σε αμυδρό φως είναι δέκα φορές ανώτερη αυτής τους ανθρώπου.
Πολλά πτηνά μπορούν να βλέπουν στο υπεριώδες και αυτό τους επιτρέπει να αντιλαμβάνονται χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος που ο άνθρωπος δεν μπορεί να διακρίνει. Τα αποδημητικά μπορούν να χρησιμοποιούν τη δυνατότητα αυτή για τον προσανατολισμό τους, καθώς είναι ικανά να προσδιορίσουν τη θέση του ήλιου σε συννεφιασμένη ημέρα. Επίσης η όραση τους στο υπεριώδες βοηθά τα πτηνά να εντοπίσουν την τροφή τους και να επιλέξουν το ταίρι τους. Αρσενικοί κότσυφες με εντονότερο πορτοκαλί στο ράμφος τους προσελκύουν τα θηλυκά. Εντονότερο πορτοκαλί χρώμα αντανακλά την υπεριώδη ακτινοβολία η οποία γίνεται ορατή από τα θηλυκά.
Γαιώδη χρώματα φαίνονται πιο φυσικά για τα πτηνά από τα φωτεινά χρώματα που δεν αποτελούν μέρος τους περιβάλλοντος τους. Τα φωτεινά χρώματα και γενικά αυτά που ξεχωρίζουν από το φόντο, όχι μόνο καθιστούν τον παρατηρητή πιο εμφανή, αλλά σε περίπτωση κίνησης η πιθανότητα εντοπισμού από τα πτηνά πολλαπλασιάζεται. Ο εντοπισμός θα είναι ακόμα ευκολότερος από το πτηνό αν το ρούχο αντανακλά την υπεριώδη ακτινοβολία.
Στις ΗΠΑ διερευνήθηκε σε τι απόσταση ξεπετάγονται διάφορα είδη πτηνών όταν ο ερευνητής φορά ή όχι πορτοκαλί κυνηγετικό γιλέκο. Βρέθηκε πως τα είδη που έφεραν μόνο γαιώδη χρωματισμό στο φτέρωμα τους, απομακρύνονταν σε μεγαλύτερη απόσταση από τον ερευνητή όταν αυτός φορούσε γιλέκο. Ωστόσο, τα είδη που είχαν κόκκινο ή πορτοκαλί χρωματισμό στο φτέρωμα τους, όπως ο κοκκινολαίμης, δεν επηρεάστηκαν από το γιλέκο.
Επίσης, τα πτηνά παρατηρούν γύρω τους για να δουν ποιος τα κοιτάζει. Κοιτούν στα μάτια τα άλλα ζώα και τους ανθρώπους για να δουν τις προθέσεις τους. Μπορούν να εντοπίσουν ακόμα και την κίνηση των ματιών από μεγαλύτερες αποστάσεις σε σχέση με τον άνθρωπο.
Πληροφορίες -Πηγές:
άρθρο των Χρήστος Κ. Σώκος και Περικλής Κ. Μπίρτσας, Θηραματολόγοι, το άρθρο αρχικά δημοσιεύθηκε στην ετήσια έκδοση Παν-θήρας 2012
Φωτογραφία: http://www.lifeinthenorthwoods.com/Nature/Birds/i-RCQ8XjK
Αξίζει να επισκεφθείτε τον ιστότοπο ΠΑΝΙΔΑ
