Καλάμι (Phragmites australis)
Eνα από τα 22 αγρωστώδη είδη φυτών που έχουν καταγραφεί στη Λήμνο σύμφωνα με την Καταγραφή των αγρωστωδών καλλιεργούμενων και αυτοφυών ειδών στην Ελλάδα, που πραγματοποιήθηκε (1984-1986) και επαναδραστηριοποιήθηκε το 2009, είναι και το κοινό καλάμι Phragmites australis.
Το Καλάμι είναι κοσμοπολίτικο είδος, το οποίο φύεται κυρίως σε όχθες λιμνών και τελμάτων αλλά και σε διαταραγμένα εδάφη και μπάζα, με την επίδραση του ανθρώπου.
Μυθολογία
Από τη Μυθολογία γνωρίζουμε ότι ο Πάνας κυνηγούσε μια Αμαδρυάδα της Αρκαδίας, τη Σύριγγα. Όταν όμως πήγε να την πιάσει οι αδερφές της την μεταμόρφωσαν σε καλαμιά (πιθανότατα σε Phragmites australis). Έτσι ο Πάνας έκοψε μερικά καλάμια, τα ένωσε σε διαφορετικά μήκη με κερί και φυσώντας στην άκρη τους δημιούργησε τον ποιμενικό αυλό (Οβίδιος 1.711). Από τότε παίζοντας αυτή τη φλογέρα στα βοσκοτόπια ο Πάνας προκαλεί στα γιδοπρόβατα τον «πανικό».
Ο πρώτος που «καβάλησε» το καλάμι
Ο Αγησίλαος, Βασιλιάς της Σπάρτης τον 4ο αιώνα π.Χ., αγαπούσε υπερβολικά τα παιδιά του. Όταν ήταν μικρά έπαιζε μαζί τους, μέσα στο σπίτι, όπου και παρίστανε τον καβαλάρη πάνω σε ένα άλογο, μόνο που αντί για άλογο «ίππευσε» ένα καλάμι (πιθανότατα ένα Phragmites australis). Κάποια μέρα όμως, τον είδε ένας φίλος του σε αυτή τη στάση. Ο Αγησίλαος τον παρακάλεσε να μην κάνει λόγο σε κανέναν, πριν γίνει κι αυτός πατέρας και νιώσει τι θα πει να παίζεις με τα παιδιά σου. Φυσικά εκείνος δεν κράτησε το λόγο του και σύντομα διαδόθηκε σε όλους πως «ο Αγησίλαος καβάλησε το καλάμι». Με την πάροδο των χρόνων, άλλαξε η ερμηνεία του τρελού πατέρα που κάνει τα πάντα για να παίξει με τα παιδιά του. Σήμερα η φράση χρησιμοποιείται για να δείξει ότι κάποιου τα μυαλά «πήραν αέρα» υπερεκτιμώντας τον εαυτό του.
Φαρμακευτικές ιδιότητες
Το γνωστό μας καλάμι συνεχίζει να μας εκπλήσσει με τις φαρμακευτικές του ιδιότητες. Έτσι, τα φύλλα χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της βρογχίτιδας και της χολέρας αλλά και η τέφρα των φύλλων για την επούλωση των πληγών. Αξίζει επίσης να αναφερθεί πως ο μίσχος του είναι αντιεμετικός αλλά και αντιπυρετικός, όπως και η ρίζα του έχει αντιασθαματικές, αντιεμετικές, αντιπυρετικές αλλά και διουρητικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της διάρροιας, του πυρετού, του εμετού, του βήχα αλλά και της τροφικής δηλητηρίασης.
Επιμέλεια – Κείμενο: MSc Αιμιλία Λεμπέση
Πληροφορίες -Πηγές:
Κυριαζόπουλος, Α., Χορμόβα, Ε., Φωτιάδης, Γ., Παρίση. Ζ. M., και Αβραάμ., Ε., 2008. Εναλλακτικές χρήσεις ποωδών λιβαδικών φυτών της οικογένειας Graminae. Λιβαδοπονία και προστατευόμενες περιοχές. Πρακτικά 6ου Πανελλήνιου Λιβαδοπονικού Συνεδρίου. Σελ 149-150.
Έλμουτ Μπάουμαν. 1993. Η Ελληνική χλωρίδα στο μύθο, στην τέχνη και στη λογοτεχνία. Έκδοση της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της Φύσης (Β’). σελ. 77:133
10/12/2017 http://votaniki.gr/
10/12/2017 http://www.greekflora.gr/el/flowers/3815/Phragmites-subsp-australis-Cav-Trin-ex-Steud-1841
Φωτογραφίες του είδους: http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Phragmites+australis
και https://secure.cornucopia3d.com/purchase.php?item_id=13498
