Πεταλούδα “Η Ζωγραφιστή Κυρία” (Vanessa cardui)

συντάκτης admin · Δημοσιεύτηκε 26 Σεπτεμβρίου, 2016 · Ενημερώθηκε 26 Σεπτεμβρίου, 2016

Vanessa cardui σε κήπο στο χωριό Κοντοπούλι

Family: Nymphalidae Rafinesque, 1815
Subfamily: Nymphalinae Rafinesque, 1815
Tribe: Nymphalini Rafinesque, 1815
Genus: Vanessa Fabricius, 1807
Subgenus:
Species: cardui (Linnaeus, 1758)

Το είδος Vanessa cardui είναι η πεταλούδα με τη μεγαλύτερη εξάπλωση σε όλο τον κόσμο. Γένος λεπιδόπτερων εντόμων της οικογένειας των νυμφαλιδών. Μεγάλοι μεταναστευτικοί πληθυσμοί του είδους αυτού κατακλύζουν συχνά περιοχές της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Είναι γνωστή επίσης και ως “Η Ζωγραφιστή Κυρία”. Στην Βόρεια Αμερική την ονομάζουν και “Κοσμοπολίτισσα”.

Φωτογραφία από κήπο στο χωριό Κοντοπούλι

ΕΜΦΑΝΙΣΗ – ΦΤΕΡΑ
Περιλαμβάνει όμορφες, εντυπωσιακές πεταλούδες με πολύχρωμες φτερούγες ανοίγματος 5-8 εκατοστών. Τα φτερά της, στην πάνω πλευρά τους έχουν λαμπερά χρώματα στην επάνω επιφάνεια, καφέ και πορτοκαλί με βούλες να τα διακοσμούν. Η κάτω πλευρά τους έχει πιο θαμπά χρώματα, κυρίως καφέ και γκρι. Οι άκρες τους έχουν για περίγραμμα μια ευδιάκριτη λευκή γραμμή. Τα στίγματα που έχει στα φτερά της βοηθούν την πεταλούδα να μην είναι εύκολα ορατή στους πιθανούς θηρευτές της.

ΑΥΓΟ
Η πεταλούδα εναποθέτει τα αυγά της, το καθένα μόνο του πάνω στα φύλλα των φυτών-ξενιστών. Είναι τόσο μικρά όσο ένας κόκκος ζάχαρης. Τα αυγά έχουν φωτεινό πράσινο χρώμα στην αρχή, το οποίο γίνεται γκρι λίγο πριν εκκολαφθούν. Το σχήμα τους μοιάζει σαν ένα μικροσκοπικό βαρελάκι. Εκκολάπτονται σε 3-5 μέρες.

ΠΡΟΝΥΜΦΗ – ΚΑΜΠΙΑ
Οι προνύμφες τρέφονται με είδη Asteraceae, συμπεριλαμβανομένων Cirsium, Carduus, Centaurea, Arctium, Helianthus, και Αρτεμισία. Χρησιμοποιεί πάνω από 300 φυτά ξενιστές. Οι κάμπιες που θα βγουν μοιάζουν με μικρά μυρμηγκάκια. Η πρώτη τους δουλειά είναι να φάνε. Οι κάμπιες της είναι ακανθωτές και αναπτύσσονται κυρίως σε διάφορα είδη φυτών, κυρίως της οικογένειας των συνθέτων, αλλά και των ψυχανθών (τσουκνίδες). Η κάμπια της καταβροχθίζει κυρίως τα φύλλα της τσουκνίδας, του λυκίσκου, του τριφυλλιού και του μπιζελιού.

ΧΡΥΣΑΛΛΙΔΑ
Μετά από πέντε ενδιάμεσα στάδια, που διαρκούν 12-18 ημέρες και κατά την διάρκεια των οποίων αλλάζουν συνεχώς χρώματα και μέγεθος, φτιάχνουν το κουκούλι μέσα στο οποίο θα φιλοξενηθεί η χρυσαλλίδα. Σε καθένα από τα πέντε στάδια οι κάμπιες, που συνεχώς μεγαλώνουν, αναζητούν όλο και περισσότερη τροφή. Το στάδιο της χρυσαλλίδας διαρκεί περίπου 10 μέρες. Στο διάστημα αυτό η χρυσαλλίδα μέσα στο κουκούλι της θα αλλάξει χρώμα. Σύντομα η όμορφη Vanessa cardui θα έχει ετοιμαστεί. Η χρυσαλλίδα θα μεταμορφωθεί σε μια πανέμορφη πεταλούδα, της οποίας η διάρκεια ζωής είναι μόνο δύο εβδομάδες.

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
Είναι μεταναστευτικό είδος. Κατοικεί σε κάθε εύκρατη ζώνη, ακόμα και στα βουνά των τροπικών περιοχών. Το είδος πεταλούδας Vanessa cardui αναπαράγεται την άνοιξη στη Σαχάρα, τα νεογέννητα ταξιδεύουν μέχρι την κεντρική Ευρώπη, αναπαράγονται το καλοκαίρι και τα νεογέννητά τους ταξιδεύουν το φθινόπωρο πίσω στη Σαχάρα. Είναι εκπληκτικός ο αριθμός των πεταλούδων του είδους αυτού όταν μεταναστεύουν. Κάποιες φορές το πλήθος τους γεμίζει τον ουρανό.

“ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ”
Οι ερευνητές συνδύασαν τα στοιχεία που συνέλεξαν από προηγμένα ραντάρ με χιλιάδες προσωπικές μαρτυρίες εθελοντών ανά την Ευρώπη που είχαν δει τις πεταλούδες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, με το τέλος του καλοκαιριού, η Ζωγραφιστή Κυρία μεταναστεύει κατά εκατομμύρια προς το νότο, πετώντας κυρίως σε ύψος πάνω από τα 500 μέτρα—γι’ αυτό και συνήθως μένει αθέατη από τα ανθρώπινα μάτια.
Για το μακρύ τους ταξίδι ως την Αφρική, οι πεταλούδες περιμένουν να φυσήξει ούριος άνεμος ο οποίος θα τις ταξιδέψει με μέση ταχύτητα 45 χιλιόμετρα την ώρα. Η ετήσια μετανάστευσή τους φτάνει μέχρι και τα 15.000 χιλιόμετρα, ξεκινώντας από τις παρυφές της Αρκτικής στο βορρά και καταλήγοντας στην τροπική δυτική Αφρική στο νότο. Το ταξίδι τους είναι σχεδόν διπλάσιο από αυτό της πεταλούδας μονάρχης της Βόρειας Αμερικής. Για να ολοκληρωθεί το ταξίδι μετ’ επιστροφής, χρειάζονται γύρω στις έξι διαδοχικές γενιές της Ζωγραφιστής Κυρίας.
Η καθηγήτρια Τζέιν Χιλ του Πανεπιστημίου του Γιορκ, στην Αγγλία, εξηγεί: «Η Ζωγραφιστή Κυρία ακάθεκτη συνεχίζει το ταξίδι της, αναπαράγεται και καλύπτει χιλιόμετρα».
Κάθε χρόνο, ακολουθώντας αυτά τα βήματα, ολόκληρος ο πληθυσμός της μετακινείται από τη βόρεια Ευρώπη στην Αφρική και πίσω. «Αυτό το μικροσκοπικό πλασματάκι, με βάρος λιγότερο από ένα γραμμάριο, με εγκέφαλο σαν το κεφάλι της καρφίτσας και με μηδενικές ευκαιρίες να μάθει τη ζωή από την πείρα μιας μεγαλύτερης πεταλούδας, επιχειρεί ένα επικό διηπειρωτικό ταξίδι μετανάστευσης», δηλώνει ο Ρίτσαρντ Φοξ, συντονιστής ερευνών στο Ίδρυμα για την Προστασία της Πεταλούδας. «Κάποτε νομίζαμε ότι οδηγείται στα τυφλά, έρμαιο του ανέμου, προς ένα εξελικτικό αδιέξοδο στον φονικό βρετανικό χειμώνα», προσθέτει ο κ. Φοξ. Ωστόσο αυτή η μελέτη «έδειξε ότι οι Ζωγραφιστές Κυρίες είναι δεινοί ταξιδευτές».